धनगढी– कैलालीको गोदावरी नगरपालिका– १२, स्थित रातोपानी सामुदायिक वनमा व्यापक फँडानीबारे छानबिन गर्नप्रदेशको उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्रालयले छानबिन गर्न समिति गठन गरेको छ । मन्त्रालयका सचिव वेदकुमार ढकालले मन्त्रालयका उपसचिव भरतप्रसाद भट्टको संयोजकत्वमा छानबिन समिति गठन गरिएको बताए ।
सामुदायिक वनका उपभोक्ताको लिखित उजुरी आएपछि मन्त्रालय आफैँले छानबिन थालेको उनले बताए । ‘सामान्यतया वन निर्देशनालयलाई छानबिन गर्न भन्थ्यौँ । तर, उपभोक्ताको पत्र हेर्दा गम्भीर लागेर मन्त्रालय आफैँले छानबिन अगाडि बढाएको हो,’ सचिव ढकालले भने, ‘निर्देशनालयबाट पनि समितिमा त्यो क्षेत्र नहेर्न व्यक्ति राख्न भनेका छौँ ।’उपभोक्ताहरु वनका अध्यक्ष कैलाश विक र वन कार्यालय अतरीयाका कर्मचारीको मिलेमतोमा वन फडानी भएको भन्दै उजुरी दिएका छन् । उनीहरुले दोषिलाइ पक्राउ गरेर मुद्धा दायर गर्न माग गरेका छन् ।
उपभोक्ताको गुनासोपछि उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरणमन्त्री रमेशसिंह धामी र सचिव ढकालको टोलीले यसअघि रातोपानी सामुदायिक वनमा रूख कटान भएको क्षेत्रको निरीक्षणसमेत गरेको थियो । निरीक्षणका क्रममा मन्त्री धामीले छानबिन गरेर वन फँडानीमा संलग्नलाई कारबाहीको दायरामा ल्याउने बताए । उनले वन फँडानी भएको देखिएको भन्दै फँडानी गर्ने जोसुकै भए पनि कारबाहीको दायरामा ल्याइने प्रतिबद्धता जनाए । पाँच सय हेक्टर क्षेत्रफलमा फैलिएको रातोपानी सामुदायिक वन चुरेसँग जोडिएको महत्वपूर्ण भावर क्षेत्र हो ।
वन फँडानी भएपछि स्थानीय उपभोक्ताको टोलीले वन क्षेत्रको अनुगमन गरेको थियो । अनुगमनका क्रममा सालका २२ वटा रूख कटान भएको आफूहरूले भेटेको उपभोक्ता गम मिजारले बताए । ‘रूख काटेर वनमै काठ चिरान गरेको देखियो । हामीले २२ वटा रूख काटेको फेला पा¥यौँ,’ उनले भने, ‘वनभित्र अन्यत्र पनि रूख काटिएका होलान् ।’
रूख काटेर काठ तस्करीमा संलग्न भएको आरोपमा वन उपभोक्ता समूहको कार्यसमितिका दुईजना सदस्य पक्राउ परेका छन् । उपभोक्ता समितिका सदस्य कर्णबहादुर विक र टेकराज ओझा लाई पक्राउ गरेर वन मुद्दा चलाइएको सबवन डिभिजन कार्यालय अत्तरियाले जनाएको छ ।
स्थानीय उपभोक्ताले सामुदायिक वनका अध्यक्षसहित पदाधिकारीको मिलेमतोमा वन फँडानी भएको आरोप लगाएका छन् । सामुदायिक वनका पदाधिकारीको संलग्नताविना ठूलो संख्यामा रूख कटान सम्भव नभएको उपभोक्ता मिजारले बताए । ढलापडा रूखको केही क्युफिट काठ कटानको अनुमति लिएर वनका पदाधिकारीले फँडानी गरेको उनले बताए । ‘कार्यसमितिकै पदाधिकारीको संलग्नता देखिएको छ । यसबारे छानबिन हुनुपर्छ,’ अर्का उपभोक्ता भीमबहादुर विकले भने, ‘वन कार्यालयले निष्पक्ष छानबिन गरेर दोषीलाई कारबाहीको दायरामा ल्याओस् ।’ वनका कर्मचारीको समेत मिलेमतो रहेको उनले दाबी गरे । सामुदायिक वनबाट काठ तस्करीका घटना पटकपटक हुने गरेका विकले बताए ।
वन फँडानी भएको खबरपछि गएको टोलीले दुईजनालाई पक्राउ गर्नुका साथै दुई सय थान चिरान कडी र ५० वटा फ्रेमसमेत बरामद गरेको सबवन डिभिजन कार्यालय अत्तरियाका प्रमुख निराजन कडालले जानकारी दिए । उनले वन फँडानीमा सामुदायिक वनका पदाधिकारीसमेत संलग्न रहेको देखिएको बताएका छन् । ‘कार्यसमितिका दुई सदस्य पक्राउ परेका छन् । केही पदाधिकारीको पनि संलग्नता देखिएको छ । मुद्दा चलाउने तयारीमा छौँ,’ उनले भने । अनुगमनका क्रममा १६ वटा रूख काटेको भेटिएको कडालले बताए ।
